Dolar neden 1.45 YTL'nin üzerine çıktı? Doları kim alıyor? Kim satıyor?
Güngör Uras'ın Milliyet'teki yazısı
İnsanlar ne olup bittiğini öğrenmek istiyor
Dolar neden 1.45 YTL'nin üzerine çıktı? Doları kim alıyor? Kim satıyor? - Doları Türkiye'de faaliyette bulunan yabancı bankalar satın alıyor. Satanlar ise daha önceleri 1.50 YTL'nin üzerinde fiyatla dolar alan ve doların ucuzlaması nedeniyle aylardır üzülen Türkler. 1.45 YTL fiyatını cazip görerek döviz hesaplarını boşaltıyorlar.
Borsada endeks geriliyor. Yabancılar hisse senedi satmaya mı başladı?
- Borsada satış yapanlar daha çok Türkler. Yabancılar satışa başlamadan elimizdekileri satalım endişesine kapılanlar.
Türkiye'de ABD doları fiyatı tırmanışını sürdürür mü? Nereye kadar sıçrar?
- Uzun dönemde ne olacağı bilinmez. Ama kısa dönemde Japon Yeni dolar paritesi 112'ye kadar düşmeden (dün parite 115 Yen=1 dolardı) dolar fiyatı artmaz gibi görünüyor. Dün 1.46 YTL sınırı zorlandı. Ama dolar 1.46 YTL'nin üzerinde kalamadı.
Dalganın arkasında yen var
Madem ki bu dalgalanmanın arkasında Japon Yeni var, Japon Yeni daha çok değerlenir mi? Dolar karşısında 112'lere, daha sonra da 110'lara doğru iner mi?
- Japon hükümeti parasının değerlenmesini istemiyor. Çünkü Japon Yeni değerlenince, Japonya'nın ihracatta rekabet gücü yok oluyor. Halbuki Japon ekonomisinin gücü ihracata, ihracat ise ucuz Japon Yeni'ne bağlı. Japon hükümetinin yen'in daha fazla değerlenmesini önleyecek tedbir alması bekleniyor.
Dolar Japon Yeni karşısında değer kaybederken, euro ve İngiliz lirasına karşı değer kazanmaya başladı. Neler oluyor?
- Japonya'dan yüzde 1 dolayında faizle borçlananlar (Carry Trade'ciler), Türkiye gibi yüksek faiz veren ülkelerde de yatırım yapıyorlardı ama, onların en büyük yatırımları, güvenli kabul edilen, Avrupa ve İngiliz piyasalarındaydı. Yüzde 1 ile borçlanılarak bulunan paralar İngiltere'de yüzde 5.25, Avrupa ülkelerinde yüzde 3.00-3.50 dolayında faizle (büyük rakamlarda) değerlendiriliyordu.
Carry Trade'ciler İngiltere ve Avrupa piyasalarındaki yatırımlarını azaltarak yen daha fazla değerlenmeden, yen borçlarını kapatma eğilimine girince İngiliz lirası ve euro da dolar karşısında değer kaybetmeye başladı.
Dolar da değer kazanıyor
Dolara artan talebin arkasında ne var?
- Cary Trade'ciler Japon Yeni'nden çözülen paralarıyla dolar alıyor. ABD hazine bonolarına yatırım yapıyor. Talep o kadar büyük ki faiz yüzde 4.70'ten yüzde 4.45'e geriledi. ABD'de ekonomideki durgunluk tehlikesi nedeniyle faizde düşme beklentisi de hazine bonosuna yatırım talebini artırıyor.
Bu dalgalanma kısa sürede sona erer mi?
- Geçmiş yıllarda benzer dalgalanmalardan sonra küresel piyasaların sakinleşmesi için bir-bir ay buçuk ay zaman gerekti. Küresel piyasalar bu sürelerde sakinleşir.
Bizdeki dalgalanma kısa sürede durur mu?
- 2 faktöre bağlı. (1) Dışarıdaki dalgalanma duracak ki bizde de durum sakinleşsin. (2) Dışarıdaki dalgalanma, bizdeki hassas dengeleri kökünden sallamayacak, bir şeyleri yakıp yıkmayacak ki, bizdeki dalgalanma da küresel dalgalanmayla aynı şekilde sona ersin.